Futbol, kadın ve adalet (sizlik)

Küresel Perspektiften Yerel Dinamiklere

Futbol, dünya genelinde milyonlarca kişinin tutkuyla takip ettiği bir spor dalıdır. Ancak, kadın futbolu uzun yıllar boyunca çeşitli engellerle karşılaşmış, gelişimi ve görünürlüğü erkek futboluna göre oldukça geride kalmıştır. Son yıllarda hem uluslararası hem de yerel düzeyde kadın futboluna gösterilen ilgi artsa da bu alandaki sorunlar hâlâ çözüm beklemektedir. Bu makalede, kadın futbolunda karşılaşılan temel sorunlar; toplumsal önyargılar, ekonomik eşitsizlikler, altyapı eksiklikleri, medya temsili, sporcu sağlığı ve kariyer olanakları çerçevesinde ele alınacaktır.

Toplumsal Önyargılar ve Stereotipler

Kadın futbolu, tarihsel olarak toplumsal cinsiyet kalıplarının gölgesinde kalmıştır. Toplumda futbola erkeklere has bir spor olarak bakılması, kadınların bu branşa yönelmesini sınırlamıştır. Özellikle genç yaşlarda futbol oynamak isteyen kızlar, aileleri ve çevrelerinden "kız çocuklarına uygun değil" gibi olumsuz tepkiler alabilirler. Bu önyargılar, kulüplerin ve okulların kadın futboluna yatırım yapmakta isteksiz davranmasına yol açar.

Kadın futbolcuların yeteneklerinin erkek futbolculara kıyasla küçümsenmesi, sporun gelişimine zarar verir. Oysa fiziksel kapasite ve teknik yetenek açısından kadın futbolunun kendine özgü dinamikleri ve zenginlikleri vardır. Toplumsal stereotiplerin kırılması, kadın futbolunun gelişimi için kritik öneme sahiptir.

Ekonomik Eşitsizlikler ve Finansal Destek Eksikliği

Kadın futbolunda karşılaşılan en büyük zorluklardan biri, ekonomik eşitsizliklerdir. Erkek futbolunda transfer ücretleri, sponsorluk gelirleri ve medya hakları milyonlarca doları bulurken, kadın futbolcular genellikle düşük maaşlarla çalışmak zorunda kalır. Çoğu zaman profesyonel seviyede oynayan kadın futbolcular, ek işlerde çalışmak veya spor dışında gelir elde etmek zorunda kalır.

Kulüpler kadın futboluna yeterli bütçe ayırmadığında hem sporcu maaşları hem de altyapı yatırımları yetersiz kalır. Sponsorların ve yatırımcıların kadın futboluna olan ilgisinin düşük olması, liglerin ve kulüplerin sürdürülebilirliğini tehdit eder. Son yıllarda bazı ülkelerde kadın futboluna dair ekonomik destek artmış olsa da küresel ölçekte hâlâ büyük bir uçurum bulunmaktadır.

Türkiye Futbol Federasyonu Amatör Futbol ve Kadın Futbolu’ndan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Ural Aküzüm, “Kadın futbolunda sürdürülebilir bir ekosistem yaratmak isteyen UEFA, ekim ayında 6 yıllık stratejik planını ‘Durdurulamaz’ başlığıyla dünyaya duyurdu.

Avrupa’daki kadın futbolu, tıpkı ülkemizde olduğu gibi son yıllarda daha önce hiç olmadığı kadar çok oyuncu, daha yüksek standartlar ve daha büyük yarışmalarla benzeri görülmemiş bir büyüme yaşadı. Çünkü dünya, kadın futbolunun cazibesini fark etti. Geniş çaplı düşünürseniz dünya üzerinde ticaret, ne olursa olsun kadınlar veya onların beğenisi için yapılır. Bunun içine her şeyi koyabiliriz. Otomobiller, moda, dayanıklı tüketim ürünleri, teknolojik ürünler, hediyelik eşyalar ya da aklınıza gelebilecek başka her şey, kadınlar veya onların beğenisini kazanabilmek için hayata geçirilir. Erkek egemen düzende olan futbolda son yıllarda bu açık fark edildi. Çünkü kadın; güzelliktir, göz alıcıdır, çarpıcıdır. İnsanlar her alanda bu güzel fotoğrafı görmek ister. 

Futbol Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi bir yetkilinin niyet, düşünce ne kadar iyi olursa olsun, futbolda kadını konuşurken cinsiyetçi bir yaklaşım göstermesi bana doğru gelmedi. Verdiği demeçlerde daha çok kadının gücü, hırsı, zekâsı, yeteneklerine vurgu yapsaydı daha şık olurdu.

Türkiye Futbol Federasyonu Amatör Futbol ve Kadın Futbolu’ndan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Ural Aküzüm’e sorulan diğer soru ve  verdiği cevap:

 Kadın futbolunda en büyük problem oyuncuların maddi anlamda kazançlarının yeterli olmaması. Bunun olması için profesyonel olunması gerekiyor. Bu konuda hangi aşamadasınız?

Oyuncular, antrenörler, hakemler ve çalışan profesyoneller için yeni fırsatlar yaratılmalı. Bu bağlamda taraftarlar geliştirilmeli; aidiyet duygusu arttırılmalı. Avrupa’da şu an kadın futbolunda 6 tam profesyonel lig ve kıta genelinde 5 bin sporcu lisanslı olarak futbol oynuyor. Türkiye Futbol Federasyonu olarak öncelikli hedefimiz, halen amatör statüde yer alan Turkcell Kadın Futbol Süper Ligi’mizi ilk etapta yarı profesyonel, ardından tam profesyonel hâle getirmek istiyoruz.

Kadın Futbol Kulüpleri Birliği Başkanı Suat Özcan Açıklamarı:

Kadın futbolunun gelişimini ve yaygınlaşmasını hedefleyen kulüplerimiz, yıllardır büyük bir özveri ve inançla mücadele etmektedir. Ancak Türkiye Futbol Federasyonu’nun 2025-2026 sezonu için yayınladığı yeni statüde, kadın futbolunu güçlendirmeye yönelik herhangi bir destek yer almamış; aksine, getirilen yeni maddi yükümlülükler kulüplerimizi daha da zor bir duruma düşürmüştür.Lig’e katılım payı uygulaması, yol desteğinin azaltılması, konaklama desteğinin sabit tutulması gibi düzenlemeler; kadın futbolunu omuzlarında taşıyan kulüplerimiz için büyük bir hayal kırıklığı yaratmıştır. Mevcut ekonomik koşullarda, destek beklerken daha ağır mali yüklerle karşı karşıya kalmak, yöneticilerimizi ve camialarımızı derinden üzmektedir.Kadın futbolu yalnızca bir spor branşı değil, aynı zamanda genç kızlarımız için bir umut ve yaşam alanıdır. Bu alanı ayakta tutan kulüplerin yok olması, sadece sahaların değil, hayallerin de sessizliğe gömülmesi anlamına gelecektir.Bu sebeple;Kadın futbol kulüplerinden alınan tüm ücretlerin kaldırılmasını,Lige katılım payı uygulamasının iptal edilmesini,Kadın futboluna yönelik somut ve sürdürülebilir destek mekanizmalarının bir an önce hayata geçirilmesini,tüm kalbimizle ve sorumluluk bilincimizle talep ediyoruz.

Maalesef TFF kadın futbolu ile ilgili tam destek sağladıklarını anlatsalar da, konunun içine biraz girip araştırma yaptığınızda tablonun hiç öyle görünmediğini anlayabiliyoruz.

Altyapı ve Eğitim Olanaklarının Yetersizliği

Kadın futbolunun gelişimi için gerekli olan altyapı desteği, birçok ülkede yeterli seviyeye ulaşamamıştır. Özellikle küçük şehirlerde veya kırsal bölgelerde kadın futbol takımları kurmak, antrenman sahaları sağlamak ve teknik ekip oluşturmak büyük zorluklar doğurur. Genç kızların futbol eğitimi alabileceği akademiler ve futbol okulları az sayıdadır.

Antrenör eğitimi, fiziksel altyapı, tesislerin bakımı, lig organizasyonları gibi alanlarda yetersizlikler kadın futbolunun büyümesini sınırlar. Altyapı eksikliği, yetenekli sporcuların keşfedilmesini ve profesyonel seviyeye ulaşmasını engeller. Uzun vadede kadın futbolunun güçlenmesi için, genç yaşta eğitimin ve modern tesislerin artırılması gerekmektedir.

Medya Temsili ve Görünürlük Sorunları

Kadın futbolunun kamuoyunda yeterince görünür olmaması, sporun kitleselleşmesini engelleyen önemli bir faktördür. Erkek futbolu maçları, turnuvaları ve oyuncuları büyük medya kuruluşlarında geniş yer bulurken, kadın futbolu çoğunlukla arka planda kalır. Maç yayınlarının sınırlı olması, haberlerin azlığı ve sporcuların medyada yeterince temsil edilmeyişi, kadın futbolunun popülerleşmesini yavaşlatır.

Medyanın kadın futboluna daha fazla yer ayırması, örnek sporcuların ve hikâyelerin paylaşılması, genç kızların spora olan ilgisini artıracaktır. Ayrıca, kadın futbolunun tanıtımında dijital platformlar ve sosyal medya araçlarının etkin kullanımı, bilinç oluşturmak açısından önemlidir.

Sporcu Sağlığı ve Fizyolojik Zorluklar

Kadın futbolcuların karşılaştıkları sağlık ve fizyolojik zorluklar, erkek futbolundan farklılık gösterebilir. Kadınların fizyolojik yapısı gereği, sakatlık riskleri, beslenme ihtiyaçları ve antrenman programları farklılık arz eder. Kadın sporculara yönelik bilimsel araştırmaların azlığı, sağlık hizmetlerinin yetersizliği ve profesyonel destek eksikliği, performansın ve kariyer süresinin olumsuz etkilenmesine yol açabilir.

Özellikle profesyonel liglerde, fizyoterapi, beslenme danışmanlığı ve psikolojik destek gibi hizmetlerin eksikliği, kadın futbolcuların kariyerlerinde önemli engeller yaratır. Bu alanda yapılacak akademik çalışmalar ve sağlık yatırımları, sporcuların hem bireysel hem de takım performansını artıracaktır.

Kariyer Olanakları ve Gelecek Kaygısı

Kadın futbolcular için kariyer planlaması, genellikle belirsizliklerle doludur. Profesyonel liglerin sayısının az olması, kulüplerin istikrarsızlığı, iş güvencesi ve sosyal haklar açısından eksiklikler, sporcuların gelecek kaygısı yaşamasına neden olur. Birçok kadın futbolcu, spor hayatı sona erdikten sonra mesleki olarak farklı alanlara yönelmek zorunda kalır.

Yeterli eğitim olanaklarının sunulmadığı, mentorluk desteğinin az olduğu bir ortamda, sporcuların hem futbol kariyerlerinde hem de sonrasında karşılaşacakları sorunlar artar. Sporculara yönelik kariyer planlama programları, eğitim fırsatları ve sosyal destek mekanizmalarının geliştirilmesi, kadın futbolunun sürdürülebilirliği açısından gereklidir.

Uluslararası ve Yerel Düzeyde Gelişim Fırsatları

Son yıllarda FIFA, UEFA ve çeşitli ulusal federasyonlar kadın futbolunu destekleyen projelere yatırım yapmaktadır. Kadın futboluna ilişkin turnuvalar, altyapı yatırımları ve eşitlik politikaları, sporun görünürlüğünü ve kalitesini artırmaktadır. Özellikle Avrupa’da ve Amerika’da kadın futboluna olan ilgi hızla yükselirken, Türkiye gibi ülkelerde ise gelişim daha yavaş ilerlemektedir. Yerel federasyonların ve sivil toplum kuruluşlarının iş birliğiyle, kadın futbolunun önündeki engellerin aşılması mümkündür.

Çözüm Önerileri ve Yol Haritası

Kadın futbolundaki sorunların çözümü için aşağıdaki adımların atılması önemlidir:

·       Toplumsal önyargıların eğitimle ve farkındalık projeleriyle kırılması

·       Kadın futboluna yönelik ekonomik desteklerin artırılması, sponsorların teşvik edilmesi

·       Altyapı yatırımlarının yaygınlaştırılması ve genç kızlara yönelik futbol eğitimi olanaklarının çoğaltılması

·       Medya kuruluşlarının kadın futboluna daha fazla yer ayırması, dijital platformların etkin kullanımı

·       Sporcu sağlığı hizmetlerinin geliştirilmesi ve bilimsel araştırmaların artırılması

·       Kariyer planlaması ve sosyal destek mekanizmalarının oluşturulması

Kadın futbolu, toplumsal cinsiyet eşitliğinin ve sporda kapsayıcılığın simgesi olma potansiyeline sahiptir. Bu alanda yaşanan sorunların aşılması, yalnızca sporun değil, toplumun da dönüşümüne katkı sağlar. Gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde alınacak kararlar ve hayata geçirilecek projeler, kadın futbolunun geleceğini şekillendirecektir.

ELEŞTİRİ:

Güncel olarak kendi takımımıza baktığımızda, Beşiktaş resmi sayfasında şu an mevcut kadro yapılanmasını göremiyoruz. Kadın futbol takımı ile ilgili branşlarımız bölümünde yeterli bilgi paylaşımı yapılmıyor.

SON OLARAK:

Ülkemizde özellikle son zamanlarda yaşadığımız kadına şiddet, kadın cinayetleri, çocuk istismarları göz önüne alındığında, kadın futboluna gereken önem ve ciddiyetin daha hassas bir şekilde ele alınmasını beklerdik. Kadın futbolunu profesyonel bir düzeye getirmek, Milli takımlar düzeyinde ya da Kulüpler bünyesinde ülkemizi çeşitli turnuvalarda temsil eden kadın futbolcularımızın ikinci bir iş de çalışmamalarını sağlayabilirdik. Yine yerli futbolcularımıza değil, yabancı futbolculara aylık 5000 eurolar öderken kendi futbolcularımıza asgari ücretin bir tık üstünü veriyoruz.

GÜNCEL BİLGİ:

UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi ikinci eleme turunda 27 Ağustos'ta Çekya'nın Slavia Prag takımıyla karşılaşacak Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABB) FOMGET Kadın Futbol Takımı, Finlandiya'ya gitti.

UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi yolundaki ABB FOMGET, Finlandiya'ya gitti.

Turkcell Kadın Futbol Süper Ligi'nde geride kalan sezonu şampiyon tamamlayan ABB FOMGET, İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı'ndan Pegasus Hava Yolları'na ait uçakla Finlandiya'nın başkenti Helsinki'ye hareket etti.

7. grupta yer alan başkent temsilcisi, bu maçı kazanması halinde 30 Ağustos'ta Valerenga-Helsinki maçının galibiyle play-off'a kalabilmek için mücadele edecek.

ABB FOMGET Takımımıza canı gönülden başarılar diliyoruz.